Số Miền Nam

Ấp ủ ý tưởng tạo một góc ngồi uống trà chiều tại nhà,ấttiềnvìômmộnglàmvườntrênbancôngchungcưnổ hũ all star nên ngay khi vừa dọn về căn hộ 2 phòng ngủ mới mua, Khánh Huyền (Mễ Trì, Hà Nội) lập tức sắm sửa cây cảnh, chậu, đất, bàn ghế, đèn trang trí các loại để thiết kế vườn ngoài ban công. Không chỉ bỏ ra số tiền gần chục triệu đồng, Huyền còn tự mày mò trồng, làm giàn leo, đóng kệ treo tường và sắp xếp chậu cây để có chỗ ngồi thư giãn thật xanh mát.

Tuy nhiên, chỉ sau một tháng, các cây trồng cứ lần lượt héo, vàng lá và chết dần dù được tưới nước, phân bón thường xuyên. Huyền đã 5 lần thay loạt cây mới, thậm chí lắp hẳn hệ thống tưới nước tự động, ủ phân hữu cơ từ thức ăn thừa... nhưng giấc mơ làm vườn trên cao vẫn không thành.

"Thức khuya dậy sớm mất bao công chăm sóc nhưng nhìn cây chậm lớn, úa vàng, lá rụng, bụi đất dính đầy lối đi, tôi đành chấp nhận bỏ vườn, thanh lý toàn bộ đồ trang trí", Huyền chia sẻ.

Kỳ công hơn khi thiết kế ban công căn hộ, Anh Tú (quận 7, TP HCM) còn chi hàng chục triệu đồng thuê nhà thầu làm tiểu cảnh, hồ cá và vườn cây dạng đứng ở hai vách tường. Nhưng hoàn thành chưa bao lâu, Tú đã gặp đủ rắc rối xung quanh việc chăm sóc. Tú nhiều lần bị hàng xóm tầng dưới lên nhóm cộng đồng dân cư viết bài phàn nàn về việc lá cây rơi xuống gây mất vệ sinh. Chưa kể hồ cá thường có mùi tanh khó chịu khiến anh phải đóng cửa liên tục.

"Vốn hy vọng có chỗ ngồi hóng mát mỗi tối nhưng vì không có thời gian chăm sóc cây và cá, tôi đành thuê người dọn dẹp và để trống ban công từ đó đến giờ", Tú cho hay.

Kiến trúc sư Huỳnh Xuân Hải (Công ty cổ phần Thiết kế - Xây dựng và Đào tạo Kiến Thiết Việt) cho biết, khoảng 50% khách hàng sử dụng dịch vụ thiết kế và thi công căn hộ mong muốn làm vườn để tạo mảng xanh ngoài ban công. Quy mô đa dạng, có khi chỉ vài chậu hoa, nhưng cũng nhiều trường hợp tận dụng tối đa diện tích để làm trồng cây phủ kín mặt sàn và vách tường, thậm chí làm tiểu cảnh, hồ cá, trồng sen... Tuy nhiên, rất nhiều người gặp khó khăn trong việc duy trì khu vườn sau đó.

"Cây trồng ở ban công vốn có tuổi thọ không cao, chỉ những gia đình có nhiều thời gian rảnh rỗi, đầu tư công sức chăm sóc mới có thể phát triển tốt", KTS Huỳnh Xuân Hải nói.

Thực tế, không thiếu những trường hợp vì thiết kế thiếu khoa học, chọn cây chưa phù hợp, cách chăm sóc không đúng... phải mất nhiều công sức sửa chữa, thay đổi hiện trạng nhiều lần, thậm chí đục phá ban công, gây tốn kém tiền của.

Ông Hải cho rằng, về bản chất, ban công vốn là không gian kết nối giữa bên trong và ngoài căn hộ, đồng thời còn là lối thoát hiểm khi gặp phải sự cố. Do vậy, khi thiết kế khu vực này cần đảm bảo cả yếu tố thẩm mỹ và an toàn. Thực tế, tùy từng ban quản lý tòa nhà chung cư sẽ có quy định cụ thể về việc cho phép làm vườn trên ban công hay không, nhưng khu vực này chỉ nên trồng các cây trong chậu nhỏ, chất liệu mềm để tránh trường hợp rơi, đổ gây nguy hiểm cho người bên dưới. Ngoài ra, cây trồng, bàn ghế, tiểu cảnh trang trí không nên để kích thước quá lớn, hạn chế trở thành điểm tựa cho trẻ nhỏ leo trèo, dễ trượt ngã.

Thu Hà, nhà sáng lập một đơn vị thiết kế cảnh quan tại Hà Nội, cho biết, có tới 90% gia chủ gặp khó khăn khi phải tự thiết kế, trồng và chăm sóc vườn cây trên ban công các căn hộ chung cư.

Trong đó, lỗi sai lớn nhất của nhiều người là nhầm tưởng rằng làm vườn trên ban công đơn giản chỉ cần mua cây về cho vào chậu. Trên thực tế, một quy trình làm vườn cần đảm bảo đủ 4 bước quan trọng gồm: khảo sát hướng nắng, chọn cây phù hợp, sau đó áp dụng kỹ thuật trồng và chăm sóc đúng.

"Những ai lần đầu làm vườn nhưng không nắm rõ kiến thức về hướng nắng - gió, nên cung cấp bản vẽ bố trí mặt bằng hoặc nhờ đơn vị thiết kế hoặc cung cấp cây đến tận nơi khảo sát và tư vấn giống phù hợp", Thu Hà nói.

Để vườn phát triển khỏe mạnh, tiêu chí hàng đầu là phải chọn loại cây có khả năng sống tốt với điều kiện cụ thể tại căn hộ. Ví dụ, ban công phía Tây nhưng bị che bởi tòa đối diện thì không thể trồng giống cây ưa nắng. Ban công hướng Tây hoặc nơi nhiều nắng, có thể trồng hoa giấy, dừa cạn... Hướng Đông Nam, khu vực mát mẻ thì nhiều lựa chọn hơn, ưu tiên cây dòng lá, không cần nhiều nắng như thường xuân, trầu bà, ngũ gia bì, bàng, dương xỉ, hạnh phúc, ngũ gia bì, bàng...

Theo chuyên gia, làm vườn trên ban công không quá khó vì có thể tìm mua cây, đất, chậu... ở bất kỳ cửa hàng giống - cây trồng nào ở địa phương, hoặc thậm chí ở ven đường, nếu thấy cây vẫn sinh trưởng khỏe mạnh, thân và lá cây không úa vàng hay khô héo.

Tuy vậy, cần đảm bảo quá trình trồng, chăm sóc đúng nhu cầu cây cần, chọn đất phù hợp từng dòng cây để đảm bảo độ thoáng xốp, đủ dinh dưỡng.

Chuyên gia Thu Hà cho rằng không nên dùng đất thịt, mà cần trộn giá thể với những vật liệu sạch đã qua xử lý nhằm hạn chế sâu bệnh và tăng thoáng xốp giữ ẩm cho đất và rễ cây. Bên cạnh đó, kích thước chậu phải lớn hơn bộ rễ, điều chỉnh phần rễ ở giữa chậu, tùy vào đặc tính của từng loại cây mà giữ nguyên hay rũ tơi phần này khi trồng. Quá trình trồng, có thể sử dụng que xác định mức đất bằng cách chọc theo chiều từ trên xuống, nhằm đảm bảo đất được phân bố đầy đủ cả ở dưới, giữa, trên chậu, đồng thời hỗ trợ cố định cây.

"Nếu cây được trồng đúng kỹ thuật từ ban đầu, quá trình chăm sóc sau này sẽ trở nên đơn giản", Thu Hà cho biết.

Về cơ bản, chất dinh dưỡng đã được trộn vào đất từ trước, nên quá trình chăm sóc vườn cây chỉ cần lưu ý cách tưới nước. Lưu ý, lượng nước có sự khác biệt, tùy từng đặc tính của giống cây. Với giống cây ưa cạn, cần tưới đủ ẩm. Cây ưa ẩm cần lượng nước đủ se toàn bộ đất. Giống cây ưa nắng cần nhiều nước hơn do bay hơi nhanh, có thể tưới thường xuyên nhưng lưu ý không để tình trạng bết nước như bùn nhão.

Trường hợp chọn sử dụng dịch vụ từ đơn vị thi công cảnh quan, cần lưu ý kỹ về chế độ chăm sóc và thời gian bảo hành, để luôn được hỗ trợ khi cây phát sinh vấn đề.

Thu Hương